De lockdown van Noortje Haegens

Geschreven door Noortje Haegens

Het is rustig…, heel rustig, de meditatieve beweging van de voorbijgaande wolken is door het raam zichtbaar. Iedere avond weer is het speciaal om het schouwspel van de zonsondergang, het spel van licht en wolken via het kader van het raam bij mij thuis te ervaren. Het heeft iets meditatief, soms zelfs een spirituele ervaring. Iedere avond, tijdens de zonsondergang, fotografeer ik het uitzicht te zien door een raam bij mij thuis in Breda. Wat begon als één foto, is inmiddels een reeks van tientallen foto's. 

Ik ben Noortje Haegens, beeldend kunstenaar en woon en werk in Breda. Normaal gesproken is het uitgangspunt van mijn werk, de wandeling. Het gaat me dan niet zo zeer om de actie maar om de functie van het wandelen. In onze rusteloze tijd waarin het hele leven versneld is, lijkt voortbeweging te voet bijna een tegenbeweging geworden. Tijdens het lopen ondervind ik een vertraging van mijn waarneming, waarbij ik terugga naar de kracht van de stilte. De beleving van het landschap is van wezenlijk belang in mijn werk. Ik maak gebruik van het medium fotografie om te spelen met de werkelijkheid en ik poog die een vertaling te laten zijn van mijn persoonlijk beleving. Om de poëzie van natuur en landschap zo concreet mogelijk te kunnen genieten, zijn rust, stilte en aandacht nodig. 

Nu tijdens de periode van de corona crisis, wordt er afgeraden om naar buiten te gaan. Het landschap waar ik me normaal gesproken in bevindt, is nu ‘verboden’ terrein geworden. Dit werk is een proces dat is voortgekomen uit stilstand. Een totaal nieuwe manier van werken. Wie weet waar deze nieuwe manier van werken nog meer toe zal leiden in mijn kunstenaarschap.  

Ongeveer een halfjaar geleden heb ik de eerste foto gemaakt van het inmiddels metaforische raam. Toen nog met mijn mobiel, zo af en toe maakte ik een foto. Tijdens dag één van de quarantaine ben ik met mijn professionele camera aan de slag gegaan. Wat begon als een eerste beeld is uitgegroeid tot een prachtige verzameling van de Bredase heldere lucht die elke dag te zien is. De heldere lucht die ik niet eerder op deze manier zou kunnen vastleggen. Nauwelijks vliegtuigstrepen in de lucht en het licht lijkt ook feller te zijn dan voorheen. Het kader van het raam refereert naar de kenmerkende Hollandse luchten van de Gouden eeuw. Het raam staat ook als metafoor voor de tijd waar we ons nu in begeven. 

Elke dag ben ik een aantal uur bezig met het maken van een ‘quarantaine uitzicht’ van die dag. De zonsondergang heeft een duur van ongeveer anderhalf uur, in dit tijdsbestek maak ik de foto’s. Daarna selecteer ik de foto’s en bewerk ik het beeld. Zoals je in het visuele documentatie kunt zien, is zowel de binnenruimte als de buitenruimte zichtbaar. Eigenlijk is dit onmogelijk om vast te leggen in een beeld. Wanneer je de binnenruimte wilt fotograferen raakt de buitenruimte overbelicht en als je alleen de lucht fotografeert wordt de binnenruimte donker. Het contrast is te groot om deze beide in een beeld te vangen. Dat houdt in dat ieder beeld bestaat uit 2 beelden. Dit is een artistieke ondervinding tijdens dit experimentele maakproces.

Toen ik op 15 maart mijn professionele camera pakte had ik niet kunnen denken dat ik dit elke dag zou gaan doen. Het herhalende element van elke dag, de zonsondergang, geeft me kracht en positieve energie. Het zorgt voor een prachtig rituele dagafsluiting. Het is een verstilde troostvolle ervaring. Na een aantal weken, zag ik de kracht van het beeld. Wauw, dit kan nog wel eens een waardevolle verzameling worden van deze unieke actuele quarantaine tijd. Dit werk had niet op een andere moment kunnen ontstaan. 

Het lijkt me prachtig om met deze verzameling een totaal kunstinstallatie te maken. Het idee is om de foto’s in acrylbokken 20 x 20 cm te laten maken. Deze presentatievorm zorgt voor een diepte in de foto.

Tegelijkertijd wil ik bij deze presentatie een kunstboek van deze bijzondere reeks uitbrengen. 

Ik heb de schrijver Michel Laffaille gevraagd om de inleidende tekst te schrijven, hij is bekend van zijn boek 'Onderweg - 12 reflecties om bewuster te wandelen'. Hij heeft een prachtig oog voor detail en zijn associatief vermogen vind ik ijzer sterk. Ik wil hem de 'vrije' hand geven om na aanleiding van mijn fotoreeks een inleidende tekst voor het boek te schrijven. Ik ben in gesprek met de uitgeverij komma in Den Haag die het boek wil gaan uitgeven. Hoogstwaarschijnlijk zal ik het boek via voordekunst gaan financieren.

Volg het project!

 Meer weten?

Bekijk het TalentHub Brabant profiel van Noortje